Bozüyük Muratdere doğumlu ve çevresinde ve 10 Parmağında 5 Marifetli olarak bilinen Osman Kırtaş, Muratdere ormanları hakkında yapmış olduğu tarihsel, coğrafi ve gözlemsel araştırmalarını Bozüyük Haber Ajansı muhabiri ile paylaştı. Atalarının Osmanlı’nın ilk kuruluşundan bu yana bu topraklarda yaşadığını hatırlatan Osman Kırtaş Muratdere ormanları içinde “Belki sizlere cennetin anahtarını veremeyebilirim, Lakin yerini tarif edebilirim” dedi.
Osman Kırtaş yaptığı araştırmalarda edindiği bilgileri bizlerle paylaştı;
“Cumhuriyet ilan edildiğinde ülkemiz gerçekten tükenmiş durumdaydı. Açlık, hastalık ve her tür yoksulluk ortalıkta kol geziyordu. Üretim yoktu. Bu durumdaki yoksul bir ülkeyi kendi gücüne dayandırarak kalkındırmayı güçlü bir ülke haline getirmeyi düşünmek hayalcilikten başka birşey değildi.
Onlara göre Türkiye ya borç alarak ayakta kalabilecek yada bir süre sonra dağılacaktı. O gün ki toplumsal yapının, bilenlerin böyle düşünmesi doğaldı. Atatük sözlerine “Bize geri, borçlu hastalıklı bir vatan miras kaldı, yoksul bir köylü devletiyiz” diyerek başlamıştır.
O yıllarda geçerli ormancılık düzeni çerçevesinde oranlar, özel kesim tarafından işletilmekte olup ancak özelkesimin dağların yükseklerine çekilmiş bulunan ormanlardan üretim yaparak,üretilen başta kereste olmak üzere diğerorman ürünlerini özelliklede savaş sonrasında yakılıp yıkılan Batı Anadolu ile büyük birer köy konumunda olan kentsel alanlara ihtiyaç merkezlerine götürebilmek olanaklarının kısıtlı olması sözü edilen krizin en önemli nedenidir.
Ülkemizde en bunalımlı yıllarında o günün koşullarıyla Bozüyük’te Albay İbrahim Çolak öncülüğünde kurulan ve Türkiye ormancılık tarihinin en önemli kilometre taşlarından birisini oluşturan Bozüyük ormanları, dönemin transport şebekesi ile hayata geçmiştir. Dolayısı ile ülke kalkınmasında çok büyük rol oynayan süreç kutuluk kereste, kömür ocakları için maden direği, demiryolları için travers ve ülke inşaası için inşaatlık kereste ihtiyacı acil olarak temini ve ulaşım konusunda bölgenin vazgeçilmeyecek konumda olması müktedir.
Bozüyük genel olarak Sakarya nehri havzası içerisinde yeralmaktadır. Buna karşın üç farklı alt akarsu havzasından oluşmaktadır. Bunlardan birisi karasu ırmağı havzasıdır. Bozalan köyü yakınından doğan karasu Bozüyük’te dikili taş deresi ile birleşerek Ankara İstanbul demir yolunu izler ve daha sonra, Osmaneli yakınlarında Sakarya nehri ile birleşir.
İkinci havza Sarısu havzası ilçenin güneybatısında yer alan yeşil dağdan doğar kuzeybatı yönünde akışını sürdürür. Üzerinde darıdere barajı kuruludur. Kandilli köyü yakınlarından itibaren doğuya İnönüye doğru yönelerek ilçe topraklarını terkederek Sakarya nehrinin bir kolu olan Porsuk Çayıyla birleşir.
İlçenin Batı bölümünde ise İnegöl yöresine doğru akımını sürdüren ve sonra yine Sakarya nehrine ulaşan Mezit deresi Aksu dere vardır. Araştırma bölgesinde yeralan ormanlar içerisinden doğan Kocadere çeşitli kollarıyla birlikte ormanların ortasından geçerek Aksu deresine ulaşır. Kısaca ele alırsak yeraltı su kaynaklarımızın ormanlardan doğarak ve beslenerek Sakarya nehrine ulaştığını biliyoruz.
Muratdere çok önemli bir orman bölgesidir. Birce/Bürmece ve kömürsu orman bölgesi ülkemizin en önemli ağaç türlerinin çeşitli karışımlar oluşturabildikleri eşsiz örnekleri içermektedir. Ormanın coğrafi konumu, ağaç türleri karışımı ve ağaç serveti, orman ürünleri üretimi açısından değerlendirme olanakları sunmaktadır. Ormanı oluşturan ağaç türleri, piyasanın aradığı ençok talep olan ağaç türleridir. Arazi arızalı engebeli değildir. Nakliyat olanakları kolaydır. Çevredeki coğrafi bölgelerde aynı kalitede ormanlar bulunmamaktadır.
BİTKİ TOPLULUĞUNUN 5.9’U ENDEMİK
Yirce/Bürmece kömürsu ve Muratdere orman serilerinin (Bilecik/Bursa) florasının (bitki varlığının) belirlenmesi için 1992/1995 yılları arasında yapılan çalışmalara göre bu coğrafyada 79 familya ve 299 cinse ait 505 takson 358 tür 90 alt tür ve 46 aryeteden oluşan bir bitki örtüsü topluluğu vardır. Bu bitki topluluğunun %5.9’u endemiktir. Yani sadece ülkemizde gelişen bitki türleridir.
Muratdere bölgesi ormanları, orman idaresi tarafından yapılan orman amenajman planında başlıca orman ürünleri üretimi, doğayı koruma, erozyonu önleme, estetik görünüm, görsel kalite silüet, mozaik ve panoramik etki gibi orman fonksiyonları itibari ile bir planlamaya tabii tutulmuştur. Bu arada 2017/2036 yıllarını kapsayan bu planda doğayı koruma işlevi kapsamında Göknar Ormanlarında gen koruma ormanı diğer ormanlarda ise tohum bahçeleride önerilmiştir.
Muratdere ormanlarının tamamı koru ormanı özelliğini göstermektedir. Muratdere ormanlarında 2.0117.658 m3 ağaç serveti vardır. Bu ağaç servetinin yıllık artımı ise 34771 m3 yani ormanlara hiç müdahale edilmese bir yıl sonra 2.017.658 m3 olan ağaç servetinin üzerine 34.771 m3 daha eklenecektir. Buna göre Muratdere ormanlarının hektardaki (birim alan) ağaç serveti olarak ifade edilebilecek verim gücü 2.17.658 m3, toplam orman alanı ise 22.3 milyon hektardır. Buna göre ülkemiz ormanlarının verim gücü 1.6 milyar m3/ 22.3 hektar =72 m3/ h olmaktadır, Muratdere ormanları ülke ortalamasının 4 katından daha fazla oranda bir verim gücüne sahiptir.
DÜNYA ORTALAMASINDAN DAHA YÜKSEK
Dünya ormanlarının hektardaki ağaç serveti ortalaması 129 m3/ h dir. Buna göre Muratdere ormanlarında yeralan 503.3 m3 lük/ h lık verim gücü, dünya ortalamasından da oldukça yüksektir. Öte yandan Murat derenin verim gücü, 28 Avrupa Birliği Ülkessi ile kıyaslandığında öenmli bir yere sahiptir.
SLOVENYA VE ALMANYA’DAN SONRA MURATDERE ORMANLARI
Görüldüğü gibi Muratdere bölgesi ormanları birim alanda yeralan ortalama ağaç serveti miktarı itibari ile Slovenya ve Almanyadan sonra yeralmaktadır.
Muratedere ormanlarının Almanya ve hatta Slovenya ortalamasınıda geride bırakabileceği kesinlikle bir hayal değildir. Bu sebep itibari ile bölgenin flora ve bitki örtüsünün yarattığı oksijen, bağlı bulunduğu tüm ülkeye fazlasıyla katkı sunmaktadır.
MURATDERE ORMANLARINI SAĞLIK TURİZİMİNE KAZANDIRALIM
Bilgi donanım ve katkılarından dolayı prof. dr. Cantürk Gümüş ve Erhan Kılıç hocama sonsuz teşekkür ederim. Hatta bölgede kurulması öngörülen göğüs hastalıkları hastanesi bile kamuoyunda konuşulmakta olup beş yıldızlı otel konforunda kamp alanları ve tedavi merkezleri olmalıdır. Önceki yıllarda konuşulan kayak merkezi, doğa sporları ve bölge turizm açısından değerlendirilmeli ve bölge tanıtılarak yakın komşu illerin doğa yürüyüş, aktivite alanları gibi olanaklar tedarik edilmelidir.
İLGİLİ HABER:
* 10 Parmağında 5 Marifet; Kasap, Siyasetçi, Folklor, Oyuncu ve Ses sanatçısı
