Milyonları ekran başına kilitleyen futbolun çağdaş tarihi yüzyılları aşkın süredir hayatımızda. Şimdiki çağdaş formunda futbol, 19. yüzyılın ortalarında İngiltere sokaklarında ortaya çıktı. Ancak oyunun alternatif versiyonlarını, içi tüy dolu deri bir top peşinde koşan oyuncularıyla Eski Çin’de görüyoruz. Cuju adındaki top oyunu, modern futbolla önemli benzerlikler paylaşıyor.
TEKMELEYEREK TOP OYNAMANIN ATASI
Günümüz futbol oyununa benzerliğiyle dikkat çeken oyunun hakeminden, teknik kurallarına kadar birçok yönü futbolun atalarını gözler önüne seriyor. Tarihi kaynaklarda bulunan Cuju hakkındaki 25 makale, aynı zamanda dünyanın ilk profesyonel spor kitabı.
Bakalım Çinliler de, günümüz futbol taraftarı kadar fanatik miydi?
NASIL OYNANIR
Her 12-16 oyuncudan oluşan iki takım, cuju topunu tekmeleyerek hedefe sokup puan kazanmaya çalışıyordu. Ancak, futbolun aksine, tarlanın ortasında konumlanmış tek bir hedef vardı. Cuju, ortasına delik açılmış, yanlara doğru uzayan gergin bir ağ ile çevrelenmiş alanlarda oynanıyordu. Her takım, topu bu delikten geçirme amacıyla rakip takımla mücade ediyordu.
300 YIL ÖNCEKİ FUTBOL OYUNUNUN TEKNİK KURALLARI
Cuju, tüylerle doldurulmuş bir topla oynanıyordu. Kullanılan toplar deriden yapılmış ve kürk ya da saçla doldurulmuştu. Bir maçı kazanmak için kaç gol atılması gerektiği veya bir zaman sınırının kullanılıp kullanılmadığı belirsiz.
Oyuncuların, ellerin dışında vücudun herhangi bir parçasıyla topa temas etmelerine izin verildi. Hatta oyunu kontrol eden bir hakemleri bile vardı. Kendi aralarında belirledikleri kurallar çerçevesinde maçı yönetiyorlardı.
KÖYLÜDEN, KRALA HERKES CUJU OYNUYORDU
Tıpkı çağdaş futbol gibi, Cuju da Ortaçağ Çin’in en popüler sporuydu. Halk arasındaki tüm sınıflar arasında yaygındı: Entelektüeller, köylüler, kraliyet ailesi ve askerler de Cuju oynuyolardı. Song Hanedanlığı’nın döneminde (960–1279), Cuju altın dönemini yaşadı.
Köylülerden krallığa, her sınıftan insan hem Cuju oynuyor, hem de sporu yakından takip ediyordu. Fakat kuşkusuz bu oyunun altın çağı, ayaklarını geliştirmek isteyen askerlere borçlu.
ZAMANE SAHASI…
Cuju sporu, sosyal ve ekonomik gelişmelerle birlikte, Kaifeng (o zamanlar Çin’in başkenti) adındaki şehir merkezinde düzenlenen festivale dönüştü. Sabit Cuju oyun parkı sahası yani bugünün futbol sahaları gibi alanlar açıldı.
KADINLAR DA TOP OYNUYORDU
Çin’e ait eski bir metin, 153 kişinin katıldığı bir ‘kadın Cuju maçının’ görkemli sahnesini betimliyor. Dört renk işlemeli ipek kıyafetler giyen Çinli kadınlar, onbinlerce seyirciyle Cuju oynamıştı. Buradan, futbol tarihinde, 300 yıl önce de kadınların futbol oynadığını anlıyoruz.
ÇAĞDAŞ FUTBOLA ÇOK BENZİYOR
Eski Yunan ve Antik Roma döneminde de, futbolla benzerlik gösteren top oyunlarından söz ediliyor. Futbolun atası sayılabilecek Cuju, zamanla Japonya’nın kültürüne yerleşti ve bir başka Cuju devri başladı.
Süregelen gelişmeler ve doğan yeni ihtiyaçlar bu sporu zamanla eritse de, futbol yüzyıllardır değişerek de olsa hala dünyanın en önemli sporu.
