Dünya çapında yaklaşık 40 milyon birey, vücudunun glukoz seviyesini yönetmek için günlük insülin iğnesi kullanmak zorunda. İnsülin iğneleri, bireyleri ciddi tehlikelerden korusa da iğne fobisi olan veya iğnenin günlük aktivitelerini sekteye uğratacağını düşünen pek çok birey insülin iğnelerini düzenli olarak kullanmıyor. Bu da ciddi sağlık komplikasyonlarına yol açabiliyor. Bu tehlikelerin önüne geçmek için bilim insanları birkaç yıldır iğne ile aynı etkinliğe sahip insülin hapı geliştirmeye çalışıyor. Harvard Üniversitesi’ndeki bilim insanları ise bugüne kadarki en başarılı insülin hapını geliştirdi ve test etti.
İsviçre çakısı gibi
İnsülin iğnesini hap formunda bireylere vermenin önündeki en büyük engel insülinin ihtiyaç duyulan yere yani kana ulaşmasının oldukça zor olması. Ağızdan alınan hap kana ulaşana kadar bir dizi biyolojik engelle karşılaşıyor ve bu durumda hapın etkinliği ortadan kalkıyor. Bu engelleri aşmak isteyen ekibin lideri Profesör Samir Mitragotri, geliştirilen hapı, önüne çıkan bütün engelleri aşacak araçlara sahip bir ”İsviçre çakısı” gibi olduğunu belirtiyor. Her bir engel için özel olarak hazırlanan hap kana sorunsuz bir şekilde ulaşabiliyor.
Hapın insan vücudu içindeki yolculuğu için alınan önlemler ise şu şekilde: Ağızdan mideye gelene kadar herhangi bir engelle karşılaşmayan hap mide asidinden kurtulmak için özel bir polimer kaplamaya sahip. Bu kaplama, hap ince bağırsağa ulaştığında ince bağırsaktaki alkali ortam nedeniyle dağılıyor. Bu noktada insülini tutan; kolin ve geranik asitten oluşan sıvı serbest bırakılıyor ve insülinin bağırsaktaki enzimler tarafından parçalanmasını ve zarar görmesini engelliyor. Aynı sıvı insülinin; bağırsağı kaplayan mukustan ve bağırsak duvarının sıkı hücre bağlantılarından daha kolay geçmesine yardımcı oluyor. Böylece insülin sorunsuz bir şekilde kana ulaşmış oluyor.
İğne kadar etkili
İnsülin hapını fareler üstünde test eden araştırmacılar diyabet hastalığı olmayan 6 fareye insülin hapını verirken yine diyabet hastalığı olmayan 3 fareye ise insülin iğnesini enjekte etti. İğne enjekte edilen farelerin kanlarındaki glukoz seviyesinin bir saat içinde yüzde 49 azaldığı tespit edildi. İnsülin hapı verilen farelerde ise kandaki glukoz seviyesinin ilk 2 saatte yüzde 38, 10 saatin sonunda ise yüzde 45 azaldığı görüldü. Böylece insülin hapının, iğne kadar etkili olduğu kanıtlanmış oldu.
İnsülin hapının, pankreasının doğal olarak insülin üretme biçimine daha uygun olduğunu belirten araştırmacılar, hapın üretiminin de oldukça kolay olduğunu belirtiyor. Öte yandan hapın oda koşullarında iki aya kadar saklanması da mümkün. İnsülin hapının getirdiği bütün bu avantajlar hastaların hapı daha kolay kullanma imkanıyla birleşince iğneye kıyasla çok daha pratik bir tedavi yöntemi ortaya çıkıyor.
Araştırmacılar şimdi hayvanlar üzerinde çok daha kapsamlı testler gerçekleştirmeyi planlıyor. Bu testlerin ardından insülin hapının insanlar üzerinde de klinik olarak test edilmesiyle birlikte hap kullanıma sunulabilecek.
