Kredikartı sayısında ilk 10’da bile değildik. Ama durun, burada da kalmıyor. Asıl gösterge, hane halkının harcamaları içinde kartlı ödemenin payına bakıldığında ortaya çıkıyor.
Kartlı ödemelerin payı yüzde 10’un altındaydı, 2019 verilerine göre ise bu oran yüzde 41’e çıktı. Yeni Teknolojiler Raporu da bu tabloyu tamamlar nitelikte. Buna göre ABD’lilerin yüzde 18’i, İngilizlerin yüzde 20’si, Almanların yüzde 16’sı nakitsiz harcama yöntemini tercih ederken bu oran Türkiye’de yüzde 46.
Veriler ortada. Kart sayısı artıyor; bankalar ardı arkası kesilmeyecek şekilde, “kullanmasanız da olur” diyerek kartları piyasaya sürüp müşteri sayısını katlıyor, diğer yandan da artan geçim sıkıntıları ve nakit sıkışıklığı bankalara borçlanma yoluyla tüketme eğilimimizi daha da körüklüyor. Kimimizde hayali bir orta sınıf tüketimciliğine kaptırıyoruz kendimizi. “Kartım var! kazandığımdan çok tüketebilirim” diyerek.
Özetle, borçla tüketiyor, araya bankaları sokmadan bir pazar ilişkisi yaratmakta zorlanıyoruz artık. Küçük üreticinin, küçük esnafın bitişini dayatan program AVM hayatını yaygınlaştırdı. Tüketim ekonomisi ve geçim sıkıntıları hepimizi bankalar aracılığıyla ve bankaların kâr oranlarını daha da artıracak şekilde yaşamaya zorladı. Kart sayısında ve kullanımında kapitalizmin merkez ülkelerinin bile önüne geçmişiz. Üretmeden tüketmeye, borçlandırmaya, ranta ve faize dayalı bir model yaşıyoruz. Geçim darlığı yaşıyoruz, geçim darlığındaki tüketicilerimiz yani bizler borçla tüketme borç çevirme yolunu uyguluyoruz .
Öyle ise bizler biraz şapkamızı önümüze koyup kendimizi eleştiriden geçirmemiz gerekiyor diye düşünüyorum .
Hayrettin SABIRLI
Bozüyük Tüketici Hakları Derneği başkanı
